Overdenking 2025 KC04 - Hokjesgeest

U allen die door de doop één met Christus bent geworden, hebt u met Christus omkleed. Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – u bent allen één in Christus Jezus.      Galaten 3: 27, 28

Komende zondag staan er twee ontmoetingen van Jezus centraal met mensen die er eigenlijk buiten liggen: ’s morgens lezen we over een ‘Libanese’ vrouw en ‘s middags staat de blinde Bartimeüs in het middelpunt. Het is opvallend dat Jezus steeds weer over grenzen heen gaat. Denk ook aan Johannes 4, de Samaritaanse vrouw bij de put.
Dan is het verbazingwekkend dat de volgelingen van Jezus toch vaak in hokjes blijven denken: Hervormd/Gereformeerd/Evangelisch/Rooms, man/vrouw, van hier/een vreemde.

Bij de leerlingen van Jezus vinden we in eerste instantie dezelfde hokjesgeest terug. Het evangelie was  toch vooral voor de Joden, rondom de tempel. In Handelingen moet steeds weer een nieuwe grens over gegaan worden. In de brieven van Paulus zien we dat dit leidde tot discussie. Wie mag er allemaal bij horen en in hoeverre moeten zij zich aanpassen? De belangrijkste vraag was: moeten ‘heidense’ bekeerlingen ook Joods worden, Joods gaan leven? Of is de doop genoeg om er helemaal bij te horen?

Paulus kennen we als de heidenapostel die het meest uitgesproken hierin was. Natuurlijk is de doop genoeg om er helemaal bij te horen? Waarom zouden heidenen de hele Joodse wet moeten overnemen om gered te worden? Het lijden van de Heer, Zijn dood en opstanding zouden voor niets zijn geweest, als het houden van de Wet van Mozes redding zou brengen. (Gal. 2: 21) Dus voor Paulus horen niet-Joden er helemaal bij als zij in Jezus geloven.

Hiermee heeft Paulus een belangrijke muur afgebroken. Voor hem heeft dat ook maatschappelijke consequenties. Het is niet alleen in het geloof dat muren zijn afgebroken, maar de gelijkheid in Christus betekent ook dat de man niet meer is dan de vrouw. Het betekent zelfs dat slaven niet minder zijn dan vrije mensen, Romeinse staatsburgers, rijken etc. Paulus is heel radicaal.

Je ziet dat Paulus in zijn brieven ook wel eens gas terugneemt. Lees Efeziërs 5 en 6. Omwille van de eenheid in de kerk en de rust in de gemeente riep hij gelovigen op zich voorlopig nog te schikken in de positie die zij hadden. De radicaliteit van Paulus maakte dat slaven zich tegen hun heren gingen verzetten en vrouwen tegen hun mannen ingingen. En dat gaf onrust en de kerk kreeg bij niet-christenen een slechte naam. Dus omwille van de voortgang van de verkondiging moest Paulus in zijn principiële stellingname wel gas terug nemen.

Voor onze tijd betekent dit dat we ook geroepen zijn buiten onze eigen hokjes te kijken. Natuurlijk geeft het veiligheid als je alles systematisch hebt ingedeeld. Er verandert van alles op het wereldtoneel en er lijken nog maar weinig zekerheden over te blijven in goed/fout, waar/onwaar. Toch zullen we samen in Christus het lef moeten hebben om bepaalde indelingen los te laten. Ongelovigen zijn niet automatisch minder goede mensen dan gelovigen. Progressieve mensen hebben niet automatisch meer gelijk dan conservatieve. Mannen zijn niet meer dan vrouwen. Het Westen is niet beter dan het Oosten of Zuiden. Joden hebben niet meer gelijk dan niet-Joden.

Er zal veel van ons gevraagd gaan worden, de komende tijd, in het opnieuw kijken naar de wereld. Laten we dat steeds samen doen, in gebed, luisterend naar Christus. Luisterend en soms over onze schaduw heen springend.

Ds. Jaap van der Windt