Overdenking KC22-2024 - Lucas: het charismatische evangelie

Het is rondom het Pinksterfeest dat er in de kerkdiensten veel aandacht is voor het werk van de heilige Geest. Dit jaar willen we juist rondom het kerstfeest de verhalen lezen waarin de heilige Geest voorkomt. We lezen vanaf de eerste adventszondag t/m half januari in een doorgaande lijn uit het evangelie naar Lucas. Het is opvallend dat in zijn evangelie de heilige Geest een belangrijke rol speelt. Lucas wordt daarom ook wel het ‘charismatische evangelie’ genoemd (afgeleid van ‘charisma’, genadegaven, de gaven van de Geest, bv. 1 Kor. 12).

Veel van de gebeurtenissen die Lucas deelt, lezen we niet terug in de andere evangeliën. Zo lezen we alleen bij Lucas over de aankondiging van de geboorte van Johannes en van Jezus. We lezen alleen bij hem over de ontmoeting tussen Maria en Elizabeth. En alleen Lucas vertelt ons over Simeon en Hanna in de tempel. Ook de lofzang van Zacharias, Maria en Simeon klinken alleen bij Lucas. Andere gebeurtenissen vinden we wel terug bij Matteüs, Marcus en Johannes, maar vaak korter verwoord en met minder nadruk op de Geest (bv. de doop van Jezus, het getuigenis van Johannes de Doper).

De meeste verwijzingen naar het werk van de Geest komen we tegen in de eerste 4 hoofdstukken van het evangelie. Maar Lucas schrijft na zijn evangelie nog verder: ook Handelingen is van zijn hand. Dat is zelfs het nieuwtestamentische Bijbelboek waarin de meeste verwijzingen naar de heilige Geest staan!

De verbinding tussen Jezus en de Heilige Geest wordt bij Lucas op drie manieren zichtbaar:

• Voorafgaand aan de komst van de Messias is het de heilige Geest die de weg bereidt. Dat zien we al in het Oude Testament, maar ook doordat Johannes de Doper als wegbereider vol is van Gods Geest (Luk. 1:15; 1:80). Jezus zelf is ‘geboren uit de Geest’ (1:35).
• Als tweede is Jezus ‘vervuld met de Geest’. Aan het begin van Zijn openbare optreden daalt de Geest zichtbaar op Hem neer in de vorm van een duif (3:22) en bevestigt Hij zelf ook dat ‘de Geest van de Heer’ op Hem rust (4:18).
• Aan het eind van het Lucasevangelie zegt Jezus tegen de leerlingen dat zij in Jeruzalem moeten blijven ‘tot zij met kracht uit de hemel zijn bekleed’ (24:49). Verder lezend in Handelingen worden vervolgens ook de leerlingen gedoopt met de heilige Geest (Hand.1:5; 2:4).

We zien verder dat alle belangrijke personen rondom Jezus’ geboorte geleid worden door de heilige Geest. Dat wordt expliciet vermeldt van Zacharias (Luk. 1:67) en Elizabeth (1:41), van Maria (1:35), van Simeon (2:25). En ook van Hanna mogen we aannemen dat ze vol van de heilige Geest was, aangezien zij profetes wordt genoemd (2:36).
Mooi dus om in de weken naar het kerstfeest toe én de weken erna zo met Lucas mee te lezen. Wonderlijk genoeg zijn er maar weinig advent- en kerstliederen die heel duidelijk de verbinding met de heilige Geest leggen. We  horen wel vaak over ‘kribbe en kruis’ in één lied, maar ‘geboorte en Geest’  amper. Anderzijds zijn allerlei zinsneden uit deze liederen verbonden aan  woorden die ook alles met de Geest te maken hebben: het vervullen van ons  hart, het ons toevertrouwen aan wat we zien en de kracht waarmee Gods rijk  doorbreekt.

Misschien is het mooi om deze week Lucas 1 t/m 4 eens achter elkaar door te lezen en zo te ontdekken hoe de aanwezigheid van de heilige Geest deze hoofdstukken met elkaar verbindt.

Hartelijke groet, ds. Barbara Broeren